Begroting 2023: waar gaan de centen heen?

Een begroting gaat over een evenwichtige verdeling van het geld. Werken we aan de goede dingen. Werken we aan brede welvaart voor iedere inwoner van deze provincie? Dit is Fractievoorzitter Rosalie Bedijn haar inbreng over de begroting 2023.

We kennen nog steeds economische groei maar ook steeds meer ongelukkige mensen. We hebben een hoger welvaartsniveau maar er zijn ook steeds meer mensen die de eindjes niet meer aan elkaar kunnen knopen. 

We moeten zoeken en werken aan een nieuwe balans. Welvaart breder trekken dan alleen de cijfers en groei. Waarin geluk, welzijn en verbondenheid centraal staat. Veel hiervan zie ik zeker terug in de begroting. We maken als provincie ook een verandering door. We krijgen er meer taken bij en daar hoort ook een andere rol bij. Wat ons betreft past bij die rol de blik naar buiten. 

Natuur, recreatie en landbouw 

Zuid-Holland staat voor vele uitdagingen, problemen met een  mondiaal karakter, maar met lokale kenmerken. 

In de begroting zien we hoe de landbouw in Zuid-Holland economisch en ecologisch onder druk staat. Klimaat, luchtkwaliteit, biodiversiteit en een eerlijke boterham voor de boeren vragen om een andere aanpak. Gezond, duurzaam en betaalbaar eten voor iedereen in Zuid-Holland.   

De Provincie Zuid-Holland ondersteunt al enige tijd initiatieven, zoals de Voedselfamilies en Groene Cirkels.  De provincie zet zich in voor het verbreden en versnellen van verduurzaming voor de hele sector. 

Eerlijk is eerlijk; biologisch is niet altijd betaalbaar voor de inwoners en het merendeel van de biologische boeren in Zuid-Holland heeft het moeilijk. De boeren die willen omschakelen naar natuurinclusieve of biologische landbouw kunnen dit niet altijd rondkrijgen. Dat is zorgelijk. De PvdA wil dat dit meer prioriteit krijgt. We bungelen nu onderaan de lijstjes. 

Wil het college aangeven hoe ze binnen het NPLG de transitie van duurzame en ecologische landbouw gericht op gaat schalen en versnellen? Graag zien we dat het college met partners om tafel gaat over hoe het aanbod van duurzame (en het liefst biologische) producten lokaal en betaalbaar kunnen worden. Alleen samen bereiken we dit. 

Recreatie  

De druk op onze leefomgeving en natuur is groot, terwijl we juist zo graag de natuur opzoeken en dit zo essentieel is om je goed in je vel te voelen. Recreatiegebieden om de Stad (RodS) zijn erg belangrijk om de groeiende behoefte aan recreatie in een groene, gezonde en bewegingsvriendelijke leefomgeving te faciliteren zonder de natuurgebieden extra te belasten.   

Deze openbare groene recreatiegebieden rond de steden staan onder druk, zoals ook door Staats Bosbeheer aan de orde is gesteld. Het budget op de begroting om deze gebieden goed te onderhouden is echter, ook volgens GS, te krap. Hoe denkt GS toch tot een goed staat van onderhoud te komen? 

Wonen 

Een eigen plek voor jezelf is belangrijk. Zo kun je je leven opbouwen. Tot je dertigste bij je ouders thuis wonen is geen eigen plek. Een kamer huren voor 800 euro of meer is ook niet normaal.  

Gelukkig gaan we bouwen. En flink ook. Niet alleen maar door grote getallen te noemen, maar ook te benoemen dat dit lastig is en daar echt wel wat voor nodig is. Dat zijn ook eigen mensen. Capaciteit op het gebied van ruimtelijke ordening wordt hierdoor uitgebreid. Er wordt steeds meer samengewerkt met onze partners, woonregio’s, corporaties. Maar dat vraagt ook om geld op de begroting van onze kant. Onze subsidies op het gebied van wonen, met name betaalbaar wonen, worden met één dag of enkele dagen openstelling overvraagd. Dat laat de urgentie zien. Een relatief kleine bijdrage per woning is een effectieve manier  om de voorraad van betaalbare woningen op peil te krijgen. 

We zijn van mening dat subsidieregelingen als de knelpuntenpot voor alle gemeenten beschikbaar moeten zijn, en niet alleen voor de gemeenten die in staat zijn om binnen één dag te reageren.  

Werk 

We zijn er in inkomens de afgelopen decenia op vooruit gegaan, maar de inflatie en hoge leefkosten maakt het voor veel mensen moeilijk rond te komen. Een gewone boterham kunnen verdienen hoort wat ons betreft ook bij brede welvaart. Maar ook dat je zeker bent van een baan nu en in de toekomst. Dat zien we zeker terug in de voorstellen van GS. 

In de voorjaarsnota en in de commissie hebben we uitgebreid stilgestaan bij werk, economie en vooral de human capital agenda. In de voorjaarsnota is hierop een motie aangenomen en ook in ons omgevingsbeleid wordt gekeken hoe we human capital in kunnen passen. Verheugd zijn we om te lezen dat sectoren die we hierin steeds hebben benoemd zoals de bouw en energietransitie ook terug komen als focus in dat human capital. 

Zo’n human capital agenda maak je niet alleen en niet door beleid op te leggen. Dat doe je samen. Met het Groeifonds, economic board, IPO, met deelakkoorden.  

Mobiliteitsmaatregelen Noordelijke Duin- en Bollenstreek 

Ik weet niet hoe het met u zit, maar ik word een vrolijker mens als ik makkelijk van A naar B kan komen. Dat brengt me op de bereikbaarheid van de duin- en bollenstreek. Er is brede consensus dat de ontsluiting van de Noordelijke bollenstreek aan een opknapbeurt toe is. De infrastructuur schiet nu al te kort. Dat merk ik ook als inwoner van de bollenstreek. Een verbetering als de snelfietsroute van Noordwijk naar Voorhout, met station, helpt bijvoorbeeld al enorm. 

De PvdA heeft in het verleden als oppositiepartij al voor de realisatie van de Duinpolderweg gestemd. Nu dit project door Noord-Holland is afgeblazen vinden wij het terecht dat er wordt gezocht naar alternatieven. In grote lijnen is nu aangegeven waar die alternatieven gevonden kunnen worden. Wij stemmen er mee in dat er nu met een investeringskrediet van € 47,2 miljoen beschikbaar komt op de begroting, zodat deze plannen samen met de gemeenten en alle partners, zoals o.a. de insprekers, in de regio worden uitgewerkt.  

Bij de verdere uitwerking zal de PvdA aandringen op ruime aandacht voor fiets en openbaar vervoer, zal de natuur – bijvoorbeeld rond De Zilk – niet mogen worden aangetast en zullen we aandringen op het weren van doorgaand autoverkeer door de dorpskernen, zoals de Van Pallandtlaan in Sassenheim. 

Energie  

Technologie in duurzaamheid is verder dan ooit en er is zelfs aardig wat geld voor gemeenten om energiearmoede aan te pakken, maar we lopen tegen de grenzen van de uitvoering aan. Energiecoaches en energieklussers worden overspoeld met vragen en werk. Wij maken ons zorgen. Hoe kan de provincie hierin helpen en ontzorgen? Ervoor zorgen dat we gemeenten kunnen ondersteunen zodat elke euro die het Rijk aan gemeenten heeft gegeven voor energiearmoede zo snel mogelijk bij de mensen terecht komt die het nodig hebben. Het voorstel van D66 om de energiecoöperaties hierin te ondersteunen, ondersteunen we van harte. 

Inclusiviteit  

We vinden het belangrijk dat iedereen in Zuid-Holland goed in zijn vel zit. De PvdA vindt het daarom van cruciaal belang dat iedereen zichzelf kan zijn. Ongeacht afkomst, gender, seksuele oriëntatie of levensovertuiging. Arbeidsdiscriminatie kan en mág niet voorkomen. Wij hebben daarin onze eigen verantwoordelijkheid als provincie te nemen. 

Het is belangrijk dat naast wetenschappers en politici ook bewoners van Zuid-Holland, jong en oud, kunnen meepraten over hoe het verleden doorwerkt in het heden. En welke stappen we als provincie kunnen ondernemen in de strijd tegen racisme. Er is gestart met een provinciaal onderzoek naar het slavernijverleden. Gisteren was een erg goede startbijeenkomst over dit onderzoek met Cyntia McLeod, schijfster van het impactvolle boek; Hoe duur was de suiker. 

De PvdA vindt blijvende inzet op een inclusievere provincie, waarbij de grote diversiteit van mensen en groepen in Zuid-Holland een vanzelfsprekendheid is, van groot belang. Een verbonden provincie, een provincie waarin we naar elkaar omkijken, waarin we werken aan solidariteit en begrip daar werkt de PvdA graag aan mee. Dat staat in het hart van waar mijn PvdA voor staat.  

Brede welvaart  

Je kunt niet leven in een versteende omgeving, niet in een provincie waar je tot je 30ste thuis moeten wonen of geen baan hebt waar je niet langer dan 1 jaar mag blijven. Wanneer we welvaart niet eerlijk verdelen, wanneer welvaart ten kost gaat van onze gezondheid, de kwaliteit van onze leefomgeving of wanneer tegenstellingen tussen groepen toenemen, dan zijn we niet op de goede weg. Daarom hebben we een voorstel waarin we het college vragen een voorstel te maken op welke manier brede welvaart een centrale positie kan krijgen in onze P&C cyclus. Zo kunnen wij nog beter kijken of we de goede dingen doen. Met de blik naar buiten. Niet sturen op geld maar op het welzijn van onze bewoners, op gezondheid, verbondenheid en natuur.  

Deze moties en amendementen dienden we zelf in en zijn aangenomen:

• Amendement subsidieplafond recreatiegebieden – waarin we €900.000,- extra uittrekken voor recreatiegebieden rondom de stad.
• Motie sturen op brede welvaart; niet alleen geld telt – een speciale aandacht voor gezondheid, leefomgeving en welzijn in de begroting.
• Motie natuurinclusieve en biologische boeren – waarin we aandacht hebben voor biologische boeren én het (betaalbare) aanbod van lokale en biologische producten.

Hier werkten we samen met andere partijen aan:

Motie kookboek – waarin een Zuid-Hollands kookboek wordt gemaakt waar de rijke culturele diversiteit van onze provincie in terugkomt. Hoe mooi is het als de verhalen van onze bewoners met betrekking tot hun eetcultuur worden opgehaald.

Motie arbeids– en stagediscriminatie – waarin we oproepen om bedrijven uit te sluiten die zich aantoonbaar en herhaaldelijk schuldig hebben gemaakt aan arbeids- en/of stagediscriminatie van provinciale opdrachten

Motie betaalbaar bouwen – knelpuntenpot – waarin we gelijk geïnformeerd worden als deze subsidie voor het bouwen van betaalbare woningen overschreven wordt en dan extra geld kunnen regelen.

Amendement ondersteuning armoede– en schuldenproblematiek – waarin we de Nederlandse Schuldhulproute (NSR) ondersteunen om mensen met geldzorgen eerder te vinden. Heel veel mensen komen nu in de problemen dus de NSR en gemeenten moeten we hierin ondersteunen.