Algemene Beschouwingen & Begroting 2024

Statenvergadering van 8 november staat in het teken van de Algemene Beschouwingen. Tijdens deze vergadering wordt de begroting voor 2024 besproken. Onze fractievoorzitter Sinan Özkaya is trots op de begroting vanuit het College en de inzet van de fractie.

Dat klinkt misschien saai maar we bepalen dus waar we het geld aan gaan uitgeven in de provincie voor het hele jaar. GroenLinks-PvdA wil inzetten op echte systeemverandering: elke euro die uitgegeven wordt moet mensen, natuur en duurzaamheid centraal stellen. Hieronder lees je de inbreng van onze fractievoorzitter Sinan Özkaya over hoe we Zuid-Holland volgend jaar groener en socialer gaan maken.

There’s no easy way out, There’s no shortcut home – Robert Tepper 
We leven in een tijd met grote en complexe opgaven. We hebben méér tijden gekend waarin we geen kant op konden. Letterlijk. Het lijkt misschien lang geleden, maar het is pas vorig jaar dat de coronamaatregelen zijn geschrapt. We moesten thuisblijven, maar hebben onze buslijnen en openbaar vervoer in stand weten te houden. We moesten onze huizen verwarmen en hebben geïnvesteerd in waterleidingen, zonnepanelen op daken, windmolens en in een inclusieve energietransitie waar iedereen baat bij heeft. We kunnen het dus!

Periode van grote onzekerheid
De begroting voor 2024 is wat dat betreft een bijzondere. Het is immers de eerste begroting van ons nieuwe college en tegelijkertijd is deze beleidsarm. Dat betekent simpel gezegd dat het huidige beleid zoveel mogelijk in stand wordt gelaten of dat er slechts het minimaal gewijzigd beleid wordt vastgesteld. Dit document is bovendien opgesteld in een periode van grote onzekerheid, met onvoorspelbare gebeurtenissen zoals de oorlog in Oekraïne en landelijke politieke verschuivingen die ons te wachten staan.

En op het moment dat we de begroting bespreken is de wereld er helaas niet beter op geworden. Mijn punt is dat we als provincie -zoals de begroting terecht stelt – wendbaar en flexibel moeten blijven om met deze onzekerheden om te gaan.

Coalitieakkoord ‘Krachtig Zuid-Holland’
In juni 2023 hebben we ons Coalitieakkoord ‘Krachtig Zuid-Holland’ gepresenteerd. Een akkoord dat perspectief biedt om als samenleving uit een dal te klimmen. En hoewel de concrete uitwerking van dit akkoord nog niet in de begroting is opgenomen, zijn er zaken die we niet willen uitstellen.

Uiteindelijk zullen we met elkaar de marathon lopen, maar moeten we eerst leren wandelen om te kunnen rennen. Daarom is het goed dat we de tijd nemen richting de voorjaarsnota om onze meerjarenbegroting op orde te maken. Tegelijkertijd moeten we vooruit blijven kijken en actie ondernemen. Daarom zijn we blij dat in deze begroting al middelen gereserveerd zijn voor belangrijke doelen.

Bestaanszekerheid 
Ten eerste, bestaanszekerheid. GroenLinks/PvdA wil dat de inwoners van Zuid-Holland zich zeker voelen over hun toekomst. Daarom investeren we in programma’s voor klimaatadaptatie, het aanpakken van de stikstofproblematiek en het bevorderen van een duurzame industrie. We zijn blij met de inzet van extra geld voor innovatie en energie infrastructuur, met aandacht voor verkeersveiligheid in mobiliteit, met de uitvoeringsagenda “Samen verder fietsen” om onze provincie bereikbaar en leefbaar te houden.

We moeten er echter wel voor blijven zorgen dat de grote investeringen in bereikbaarheid in lijn blijven met onze wens voor een groenere toekomst.

Betaalbaar wonen
Voorzitter, betaalbaar wonen is een prioriteit, zodat onze inwoners – ook jongeren en senioren- in onze provincie kunnen wonen. De investering van 8 miljoen euro is daarom ook nodig om onze inzet van de afgelopen vier jaar op het gebied van woningbouwversnelling voort te zetten.

GroenLinks-PvdA vindt daarnaast dat bij een krachtige provincie ook krachtige tools horen die je van tijd tot tijd moet inzetten. Bijvoorbeeld als gemeenten achterblijven in het vaststellen van bestemmingsplannen. Daartoe hebben we een motie voorbereid, die PS in positie brengt om op het juiste moment de juiste beslissing te nemen naar aanleiding van zogenoemde proactieve aanwijzingen.

Doorbouw-garantie
GroenLinks-PvdA is daarnaast van mening dat we projectontwikkelaars ook op andere manieren kunnen helpen versnellen, bijvoorbeeld met een doorbouw-garantie. Onze fractie heeft ook daarvoor een motie opgesteld en hoort graag hoe Gedeputeerde Staten hiernaar kijkt.  Voorzitter, onze keuzes in ruimtegebruik hebben invloed op sociale rechtvaardigheid. We moeten ervoor zorgen dat onze beslissingen niet leiden tot ongelijkheid, maar tot een eerlijke verdeling van ruimte en kansen voor iedereen.

De buurt waarin je leeft in onze provincie kan bepalend zijn voor de kwaliteit van je leven, en vaak zelfs levensverwachting. Waar groenere wijken toegang hebben tot meer groenvoorzieningen en schonere lucht, worden andere gemeenschappen geconfronteerd met milieu- en gezondheidsproblemen.

Klimaatrechtvaardigheid 
Daarom moeten we als provincie onze verantwoordelijkheid nemen voor klimaatrechtvaardigheid. Onze investeringen in natuur, landbouw, maar ook economie moeten zich richten op het verminderen van schadelijke uitstoot en het creëren van een gezond leefmilieu voor iedereen.

Brede Welvaart
Wij willen daarnaast graag nu al een steun in de rug geven van het college om vaart te maken met Brede Welvaart. Voor een verdere uitwerking en richting aan dat begrip hebben wij een motie opgesteld, waarmee we de te ontwikkelen provinciale monitor verankeren in het volgende Programma Zuid-Hollandse Economie en de Kadernota van 2025.

Overschoot Day Zuid-Holland 
En om ons bewust te blijven van onze impact op het milieu, dienen we een motie in over ZH Overschoot day. Daarnaast vinden we dat we als werkgever het juiste voorbeeld moeten geven, daarom hebben we ook een motie in voorbereid om te verkennen of we meer ons personeel zelf in dienst kunnen nemen in plaats van in te huren.

Klimaatrechtvaardigheid betekent ook dat we rekening houden met degenen die het meest kwetsbaar zijn voor de gevolgen van klimaatverandering. Zijn er voldoende initiatieven om gemeenschappen te ondersteunen die worden getroffen door extreme weersomstandigheden en de stijgende zeespiegel?

Energie 
Zoals gezegd zijn we blij met de investeringen in de energie-infrastructuur. Toch is GroenLinks-PvdA van mening dat we nog veel onbenut potentieel hebben als het gaat om zon op dak en op parkeerterreinen, en dan met name op bedrijventerreinen. Dat zijn bij uitstek locaties die hun opgewekte energie zelf kunnen benutten via Ehubs. Daarom hebben we een motie geformuleerd die ondernemers, met name MKB daarin helpt en horen graag hoe het college dit ziet.

Natuur
Natuur in Nederland staat onder druk en het is van belang dat wij deze bescherming en versterken. Wij willen benadrukken dat we vastbesloten zijn om te voldoen aan de verplichtingen om het Natuur Netwerk Nederland (NNN) af te maken tegen uiterlijk 2027. Om dit vervolgens in stand te houden, zoals overeengekomen met het Rijk. Wij zijn blij met de toezegging van GS in de commissie Landelijk Gebied dat in de voorjaarsnota een oplossing wordt geboden voor het financiële tekort dat daarbij wordt voorzien.

We zijn ook blij met de voortgang van de agenda Natuurinclusief en zullen dit nauwlettend blijven volgen. Ook willen we ons vertrouwen uitspreken in het succesvolle verloop van het programma “Gezond en Beweegvriendelijk Zuid-Holland”. Het is bemoedigend om te zien dat dit initiatief goed op weg is.

Ontwikkeling van Vlietland 
Wij staan niet alleen voor het behoud van onze natuurgebieden en recreatieplekken, maar ook voor goed bestuur. Dat brengt ook met zich mee dat we Leidschendam-Voorburg met een motie oproepen op om de stukken over ontwikkeling van Vlietland vrij te geven, of aan de staten inzichtelijk te maken.

Stikstof 
Voor een vitaal platteland en een groener Zuid-Holland hebben wij als provincie onze doelen stevig verankerd in het ZH-PLG. Maar eerlijk is eerlijk: de huidige politieke turbulentie met betrekking tot het transitiefonds (dat hoogst onzeker is), het geklapte landbouwakkoord en de aanstaande nieuwe verkiezingen, zetten onze ambities onder druk.

Betrokkenheid van inwoners
En al deze ambities kunnen wij niet alleen realiseren. Een krachtig Zuid-Holland betekent ook de kracht van de samenleving gebruiken. En een dat begint met de betrokkenheid en van onze inwoners. Laten we niet vergeten dat politiek soms ook ver weg kan lijken voor onze inwoners en met name jongeren.

We zijn blij met de duidelijke focus in de begroting op participatie en het burgerberaad. We kijken uit naar nieuwe projecten, zoals ‘de spiegel’ die de samenwerking tussen gemeenten bevordert en het project ‘Zuid-Holland Academie’.

Met al onze ambities die we voor onze prachtige provincie hebben is het niet alleen van belang om goed uit te leggen wát we doen, maar ook waarom we iets doen. Bewustzijn is daarin echt van belang. Om bewustzijn voor onze burgers en onszelf te creëren, stellen we voor om te bepalen op welke dag de Overshoot Day van de provincie valt, en dit op te nemen in de Monitor Leefomgeving. We horen graag of het College dit kan toezeggen.

De GroenLinks-PvdA fractie blijft het college uitdagen meer te doen en is nu al is blij met deze inzet waarbij de provincie bijdraagt aan bestaanszekerheid en klimaatrechtvaardigheid 

Cultuur 
Tot slot, voorzitter, zijn wij blij met de brief die wij vanochtend hebben ontvangen van gedeputeerde Stolk, waarin hij aangeeft dat Kunstgebouw door de provincie geholpen wordt om de hoge inflatie te verwerken. Wij vinden het belangrijk dat ons mooie cultuurbeleid goed kan worden uitgevoerd en er geen programmageld ingezet hoeft de worden om de stijgende kosten te dekken.

Dank u wel.